Oradour-sur-Glane bezoeken staat al jaren op mijn bucket list. Ik ben altijd al gebeten geweest door geschiedenis, ook al verklaart iedereen me als een saaie piet. Toch moet je het verleden kennen om het heden te begrijpen en de toekomst in te schatten. Dit zit al jaren in mijn hoofd. Geen idee hoe het er in gekomen is. Was het een leraar geschiedenis? Een journalist of politicus?
Oradour-sur-Glane bezoeken
En dan is het zover. Het bezoeken van Oradour-sur-Glane staat op het programma wanneer we op vakantie zijn in Frankrijk. Van onze verblijfplaats is het toch zo’n 140 kilometer rijden en een reistijd van net geen 2 uur.
De GPS stuurt ons langs de kleinere wegen waar je maximaal 90 km/u mag rijden.
Dat geeft mijn zoon, Axl, en ik de tijd om te genieten van het mooie uitzicht. Allebei houden we van het glooiend terrein dat afwisselend alle kleurschakeringen biedt.
Zo stoppen we om een foto te nemen van enkele zonnebloemvelden. De bloemen staan nu in augustus op zijn mooist.
Eerst een woordje uitleg : het bloedbad van Oradour-sur-Glane
Begin juni 1944 start operatie Overlord, ofwel ook gekend als D-Day. De geallieerden starten een aanval op de Duitse bezetters om Europa opnieuw te veroveren en te bevrijden. Het is meteen het startschot voor tal van verzetslieden om nieuwe acties te ondernemen.
Zo gebeurde het ook in Saint-Junien. Daar bliezen de verzetsstrijders een spoorwegbrug op zodat de Duitsers geen materiaal meer konden aanvoeren naar de strijdplaats in het noorden van Frankrijk.
Als vergelding omsingelden soldaten van het Duitse Waffen SS “Das Reich”, een elite-eenheid, op 10 juni 1944 het ganse dorpje. Alle dorpsbewoners moesten, onder het mom van een telling, verzamelen op de Champs de foire (marktplein). Daar werden de vrouwen en kinderen gescheiden van de mannen. De vrouwen en de kinderen werden opgesloten in de kerk. De mannen werden naar de schuren gebracht. De mannen werden doodgeschoten met de mitraillette.
In de kerk werd eerst een kist met explosieven geplaatst, die dan tot ontploffing werd gebracht. Nadien vielen de soldaten de kerk binnen om iedereen nog eens dood te schieten met de mitraillette. Nadien steken de Duitsers het dorp in brand.
Slechts zes personen kunnen dit bloedbad ontkomen.
Oradour-sur-Glane museum
Eenmaal aangekomen op onze plaats van bestemming, voel je als het ware dat de atmosfeer anders is. We parkeren onze auto en wandelen naar de ingang van de Village Martyr, ofwel het Martelaarsdorp.
We wandelen voorbij een zestal portretten van hedendaagse mensen, allemaal nakomelingen van de enkele ontsnapten. Ik lees het verhaal van Amélie. Haar grootvader is kunnen ontsnappen aan het bloedbad. Ze heeft nog herinneringen aan haar grootvader toen die over dit vreselijk gruwelverhaal vertelde. Vandaag woont ze in het nieuwe Oradour-sur-Glane, vlak over het museum.
Het museum zelf zijn we niet gaan bezoeken. Wij wilden vooral het Martelaarsdorp zien.
Het dorp zelf kan je gratis bezichtigen. Je moet wel langs de ingang van het museum gaan.
Stilte in Oradour-sur-Glane
Je start beneden in een hal. Daar hangen de portretten van de 642 dorpsbewoners die zijn omgekomen. Ik kijk ernaar en ben meteen weggezogen in de tijd. Je ziet reeksen met de portretten van de dorpsbewoners. Telkens met hun voornaam en leeftijd, terwijl op de achtergrond een zachte stem de namen nog eens herhaald.
Later op het kerkhof herken ik enkele dorpsbewoners van deze morbide galerij. Zo bijvoorbeeld op de foto hieronder, de jonge man met das (derde kolom, in het midden op de derde rij).
Wanneer je dan de trap neemt en naar boven komt, valt er iets over je. Je wordt terug gekatapulteerd in de tijd. Naar de Tweede Wereldoorlog, net zoals in die oorlogsfilms.
Je ziet vooral ruïnes. Op foto lijkt dit gewoon een hoop bakstenen. In werkelijkheid zie je de gebeurtenissen voor je ogen gebeuren. De gefrustreerde Duitse soldaten, belust op wraak. Je ziet de dorpsbewoners zich verzamelen. Met angst in hun ogen. Je hoort het krijsen van de kinderen en de vrouwen. Het roepen van de mannen. Tot er plots stilte heerst.
Die stilte hoor je.
Wandelen tussen de restanten van Oradour-sur-Glane
We wandelen door wat vroeger straten waren. En Oradour-sur-Glane moet toch een soort van bruisend en welvarend dorpje geweest zijn. Het had zelfs een eigen tramlijn. Gek, als je weet dat dit 80 jaar geleden was en er nog geen duizend bewoners waren.
Op sommige gebouwen hangt een bord met daarop de bestemming van het gebouw. Zo ontdekken we verschillende cafés, kapperszaken, schrijnwerkers en kledingmakers. In die tijd nodig, want de grote online winkels bestonden uiteraard nog niet.
Ondanks het enorme aantal mensen, toeristen zoals wij, hoor je quasi niets. Iedereen wandelt ingetogen en onder de indruk van het ene gebouw naar het andere gebouw.
De kerk van Oradour-sur-Glane
Op het einde van wat toen de winkelstraat moet geweest zijn, zien we de kerk liggen in een bocht.
We betreden de kerk en zijn er niet alleen. Opnieuw is het muisstil. Klik op de link om het filmpje van de kerk van Oradour-sur-Glane te zien dat ik postte op Instagram.
Naast me staat een koppel, waarvan de vrouw een soort van respectvol liedje aan het neuriën is. Ik ken het niet, maar vind het wel gepast. Een eerbetoon aan de overlevenden.
Aan het altaar ligt een restant van een kinderwagen. Zo moet het ook toen geweest zijn. Kinderen en vrouw opgepropt. Wachtend op hun laatste reis. Gruwelijk.
Het wordt nog reëler wanneer je goed kijkt en hier en daar nog de inslagen ziet van de kogels die genadeloos werden afgevuurd.
Kerkhof van Oradour-sur-Glane
Het enige stukje van het dorp dat we nog moeten zien, is het kerkhof. Dat ligt aan de buitenkant van het dorp. Ook hier zijn we niet alleen en heerst er stilte.
We schrijden langs de graven. Hier en daar herken ik enkele overlevenden. Ofwel aan hun gezicht in de tunnel aan het begin van het museum, ofwel van de naam van één van de borden aan de huizen.
Allen liggen hier op hun laatste rustplaats.
De cirkel is rond
Na 1 uur en 45 minuten wandelen we naar de uitgang. Onder de indruk. Blij dat we het gezien en ervaren hebben. Het was een twee uur durende autoreis meer dan waard.
We vatten de autotrip terug aan. De GPS leidt ons via exact dezelfde weg terug naar ons vakantiehuisje. We zien opnieuw de zonnebloemvelden. In de heenrit konden we niet stoppen. Dat doen we deze keer wel. Want ik had een veld gezien met enkele verdorde zonnebloemen. Overlevenden van de oogst. Zwart, dor, verlaten… Eenzaam wachtend op de boer die de genadeslag toebrengt en hen weg maait.
En zo is de cirkel rond. Van blijdschap omwille van het landschap tot de bittere ernst van de geschiedenis. Van leven tot gedachtenis.
Ben je in de buurt van Oradour-sur-Glane, neem dan zeker de tijd om het te bezoeken. Je wordt er stil van.
Waar ligt Oradour-sur-Glane ?
Oradour-sur-Glane ligt in de regio Nouvelle Aquitaine, departement Haut Vienne, arrondissement Rochechouart, kanton Saint-Junien. De GPS coördinaten zijn 45° 56′ 0″ N, 1° 2′ 0″ E.
Woordje uitleg rond de nabewerking
ik weet dat ik me niet hoef te verantwoorden rond de nabewerking, want dat is iets persoonlijks. Hier wil ik even mee geven dat ik bij de nabewerking dacht aan de sfeer van een oorlogsfilm van de Tweede Wereldoorlog in combinatie met de beelden die je ziet bij het inkleuren van de geschiedkundige foto’s en filmpjes van menig documentaire. Ik heb dit alles ook in de foto’s willen leggen.
Benieuwd of je het ook zo ervaren hebt, zoals ik.
Laat gerust een comment na.